Artikelen

De schilders van de Schilderswijk: Jan Havicksz. Steen

Haags gemeentearchiefHaags Historisch Museum

Veel straten in de Schilderswijk zijn genoemd naar een Nederlandse schilder. Een van deze straten is de Jan Steenstraat.
Jan Havicksz. Steen werd geboren in Leiden in het jaar 1625 of 1626. Hij was de oudste zoon van de Leidse bierbrouwer Havick Steen en Elisabeth Capiteyn. Jan Steen trad niet in het voetspoor van zijn vader, maar koos een ander beroep. In 1648 liet hij zich bij het Sint Lucasgilde in Leiden inschrijven als meester-schilder. Het is niet helemaal duidelijk bij wie Jan Steen in de leer is geweest. Op 3 oktober 1649 trouwde Jan Steen in Den Haag met de dochter van de schilder Jan van Goyen, Margaretha (Grietje) van Goyen. Waarschijnlijk was Jan Steen geen leerling van Jan van Goyen, maar werkte hij wel als assistent in zijn atelier. Jan Steen woonde een aantal jaar in Den Haag en maakte daar verschillende schilderijen . De Riviervismarkt gezien naar het Westeinde is het enige schilderij van Steen waarop duidelijk te zien is dat het in Den Haag gemaakt is. Twee kinderen van Jan Steen zijn gedoopt in Den Haag, in de katholieke kerk in de Oude Molstraat. In 1654 verhuisde Jan Steen naar Delft waar hij samen met zijn vader een brouwerij huurde. Mogelijk vond zijn vader het verstandiger dat zijn zoon zijn geld verdiende met het vertrouwde beroep van brouwer. Jan Steen heeft niet lang als brouwer gewerkt, in 1657 noemde hij zich ‘gewesen brouwer’. In 1658 schreef Steen zich weer in bij het Leidse Sint Lucasgilde als meester-schilder. Het gezin bleef niet lang in Leiden, maar verhuisde naar Warmond en in 1660 naar Haarlem. In deze stad schilderde Jan Steen zijn meest beroemde werken. Veel van deze schilderijen zijn zogenaamde genrestukken waarop een interieur te zien is met een vrolijk gezelschap. De uitdrukking ‘een huishouden van Jan Steen’ is ontleend aan de ogenschijnlijk wanorde op deze genrestukken.

In 1669 overleed Margaretha van Goyen en bleef Jan Steen alleen achter met zeven of acht kinderen. Binnen een jaar stierven ook de beide ouders van Jan Steen. Door de aanzienlijke erfenis van zijn ouders kreeg Jan Steen een huis in Leiden en verhuisde hij voorgoed terug naar zijn geboortestad. In 1673 hertrouwde hij met de weduwe Maria van Egmond die zelf al twee kinderen had. In 1674 kregen zij samen nog een zoon. Jan Steen overleed in 1679 en werd in Leiden in de Pieterskerk begraven.

http://www.schilderswijk.nl/straatnaammuseum/jansteenstraat.html

https://www.rijksmuseum.nl/nl/ontdek-de-collectie/overzicht/jan-havicksz-steen

Edwin Buijsen, ‘Jan Havicksz. Steen’ in Edwin Buijsen (red.), Haagse schilders in de Gouden Eeuw, Den Haag / Zwolle 1998, p. 238-242

H. Perry Chapman e.a., Jan Steen, schilder en verteller, 1996