Vinex

In de jaren negentig van de vorige eeuw is er een groot tekort aan kwalitatief goede nieuwbouwwoningen. Dit leidt tot de 'vierde nota ruimtelijke ordening extra' afgekort tot Vinex, van het Ministerie van Ruimtelijke Ordening. Hierin wijst het ministerie verspreid over het hele land locaties aan voor de realisatie van grootschalige woningbouw.
De uit de vinex-nota afgeleide doelstellingen en afspraken worden binnen Haaglanden vastgelegd in het vinex-convenant Haaglanden. Rondom Den Haag worden Wateringse Veld, Leidschenveen en Ypenburg als vinex-locatie aangewezen.

Vinex-locatie Ypenburg

Het vliegveld Ypenburg wordt aangewezen als vinex-locatie. De gemeenten Den Haag, Rijswijk, Pijnacker en Nootdorp gaan een samenwerkingverband aan voor de bouw van bijna 12.000 woningen en voorzieningen. Ook aangrenzende graslanden en kassengebieden worden door het samenwerkingsverband aangekocht en maken zo  deel uit van de locatie. De Ypenburgse doelstelling wordt afgeleid uit het vinex-convenant Haaglanden. Er wordt gebouwd aan de realisatie van 12.000 woningen in ca. 10 jaar tijd. De bouw moet worden afgerond in 2010. Realisatie van de vinex-locatie gebeurt via duurzame ontwikkeling die uiteindelijk kostenneutraal of winstgevend moet worden uitgevoerd.

Projectbureau

De uitvoering is ondergebracht bij het projectbureau Ypenburg (PBY). Het projectbureau is sinds 1990 bezig met de aansturing van de verschillende partijen die gezamenlijk ruim 12.000 woningen en voorzieningen bouwen. Naast woningen en infrastructuur worden 2 middelbare scholen, 10 basisscholen, een winkelcentrum, kinderopvang en bedrijventerreinen gerealiseerd. In juni 2009 is de 10.000e woningen opgeleverd. Per 31 december 2010 wordt de projectorganisatie afgebouwd, waarna de resterende werkzaamheden worden ondergebracht bij de verantwoordelijke gemeenten.  

Masterplan

In 1993 wordt gestart met het masterplan Ypenburg. Onder leiding van hoofdstedenbouwkundige Frits Palmboom wordt een hoofdplanstructuur ontworpen. Een raster van lijnen en velden bepaalt de contouren van de wijk. Het raamwerk legt de infrastructuur en de ontsluitingen vast, deels gebaseerd op de natuurlijke lijnen in het landschap. De ontwikkeling van de infrastructuur wordt vanuit het samenwerkingsverband ter hand genomen. De velden geven invulling aan de woningbouw. Ieder veld heeft zijn eigen kenmerken en karakteristieken, en daarmee ontstaan de buurten Waterwijk, Singels, De Venen, De Bras en Boswijk, later omgedoopt in Bosweide.

Integrale deelplanontwikkeling

Om de grote hoeveelheid woningen gefaseerd te kunnen bouwen, wordt een integrale deelplanontwikkeling opgezet. Ypenburg wordt opgedeeld in 25 deelplannen. Hiervan worden er 13 via een Europese aanbesteding in competitie aangeboden aan ontwikkelaars. Tussen november 1997 en juni 1998 slaan hiervoor maar liefst 65 combinaties van ontwikkelaars, stedenbouwkundigen en architecten aan het rekenen en tekenen. De eerste woningen worden gerealiseerd in deelplan 0. Ze staan aan De Mok. De manier waarop de aanbesteding in competitieverband wordt aangeboden is nieuw in Nederlandse bouwgeschiedenis.

Annexatie / grenscorrectie

In 1997 mislukt de politieke introductie van de stadsprovincie Haaglanden. Dit heeft vergaande consequenties voor de regio. In plaats van een stadsprovincie neemt de Tweede Kamer een motie aan die Den Haag de mogelijkheden geeft grondgebieden van buurgemeenten te verkrijgen. De plannen stuiten op heftig protest van de toenmalige inwoners van Ypenburg. Dit voorkomt niet dat op 1 januari 2002 bij de gemeentelijke herindeling een groot gedeelte van het grondgebied van Ypenburg wordt toegevoegd aan de gemeente Den Haag. Tegelijkertijd fuseren de gemeenten Pijnacker en Nootdorp om zo beter tegenwicht te kunnen bieden aan de oprukkende steden om zich heen.

Bosweide

De buurt Bosweide wordt getypeerd door slingerende lanen met woningen die doen denken aan boerderijen en notariswoningen. Het merendeel van de huizen is vrijstaand. Bosweide wordt omsloten door een groenwal en langs de A4 een geluidswal. In het fietspad van de Postenkade vind je nog de oude polderweg terug. Een deel van de oude camouflage bossen uit de vliegveldperiode is hier bewaard gebleven. Midden in dit deel ligt de bosplas, een waterpartij die is ontstaan bij de aanleg van het vliegveld. In de vijftiger jaren werden grote hoeveelheden zand uitgegraven voor de aanleg van de landingsbaan van het vliegveld.

De Venen

Dit deel van Ypenburg bevindt zich op het grondgebied van de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Het kenmerkt zich door lintbebouwing die aansluit op de karakteristieken van het naastgelegen Nootdorp. Het sluit aan op de oude Veenweg die oorspronkelijke de verbinding van Nootdorp naar Zoetermeer vormde. Opvallend zijn de verschillende grote hoven die in plaats van de oorspronkelijke kassencomplexen zijn verschenen; grote bouwblokken omsluiten gezamenlijke binnenterreinen. Hoe dichter de rand van Nootdorp wordt genaderd, hoe fijnmaziger de bebouwing.

Singels

Bij de ontwikkeling van Singels heeft men zich laten inspireren door de tuinsteden. Opvallend is de herintroductie van het gesloten bouwblok: hierdoor ontstaat een stedelijke sfeer. De lange zichtlijnen en groene singels worden afgewisseld met woningbouw in verschillende hoogten. Opvallend is de drie kilometer lange Landingslaan. Deze loopt parallel aan de voormalige Landingsbaan en is voorzien van het kunstwerk 'Van wanneer tot betovering' van Milou van Ham. Een woordenspel op de keermuren. In Singels bevindt zich het winkelcentrum dat met de opvallend verlichte torens de skyline van de wijk bepaalt. Op de torens, in de winkelstraten en de portieken van de appartementencomplexen bevindt zich een kunstwerk van licht. 's Avonds kleurt de skyline op in bonte kleuren waarmee Ypenburg vanuit de omgeving goed herkenbaar is. Het complex Morgenweide won in 2003 de nieuwe Haagse Stadsprijs.

Waterwijk

Waterwijk is opgebouwd uit elf verschillende eilanden. Het merendeel van de woningen ligt dan ook direct aan het water. Een deel van de eilanden is herkenbaar aan de kleur. Het groene eiland, het rode eiland en het grijze eiland vallen op door de kleur van de huizen. Het meest spraakmakend is het Hageneiland, ontworpen door MVRDV. De felgekleurde 'monopolyhuizen met schuurtjes als glazen kassen trekken bezoekers uit de hele wereld. In 2003 won dit deelplan de Architectuurprijs van het Nederlands Architectuur Instituut. Meest opvallende waterpartij in Waterwijk is de Blauwe loper. Een plek waar volop wordt gerecreëerd en waar in de winter van 2008 zelfs op geschaatst kon worden.

De Bras

De woningen van De Bras bevinden zich tussen de Brasserskade en het natuurgebied de Delftse Hout. Oorspronkelijk was dit grondgebied van de gemeente Pijnacker. In de structuur van de verkaveling zijn nog duidelijk de oude polderlijnen herkenbaar. De sfeer is dorpsachtig. De blauw gekleurde verandahuizen met opvallend hoge puntdaken zijn omheind met tuinhekjes en hagen en staan niet altijd keurig in het gelid. In de Bras liggen de hockeyvelden van HC Ypenburg. Op het moment van aanleg was het Waterveld het meest moderne hockeyterrein in Nederland waar onder meer het Nederlands elftal oefeninterlands speelde.

Bedrijventerrein

In samenwerking met het Industrieschap Plaspoelpolder wordt het de omgeving rondom het oorspronkelijke stationsgebouw ontwikkeld tot hoogwaardig bedrijventerrein. Bedrijven met regionale en internationale uitstraling, waaronder de ANWB, DHL en het Nederlands Forensisch Instituut vestigen zich in het gebied tussen de Singel en de A4. Langs de Henricuskade ligt een kleinschalig bedrijventerrein. Hier vinden bedrijven in kleine units uit de diverse bedrijfstakken onderdak. Binnenkort wordt een begin gemaakt met de ontwikkeling van een Asian Business Center.

Ypenburg in cijfers

10.786 woningen op grondgebied van Den Haag en Pijnacker-Nootdorp in een totaal oppervlak van 447,3 Hectare. 40 % zijn huurwoningen in een gemiddelde dichtheid van 24 woningen per hectare. 6% van de woningen is vrijstaand, 12% twee-onder-een-kap, 62% rijtjeswoningen en 21% appartementen.

Singels

Bestaat uit de Deelplannen:
1: 24,2 ha. met 1044 woningen waarvan 163 meergezinswoningen
2: 14,6 ha. met 649 woningen waarvan 35 meergezinswoningen
3west:
3oost: 4,59 ha. met 186 woningen waarvan 47 meergezinswoningen
4: Centrum, 7,17 ha. met 484 meergezinswoningen
5: Vogelweide, 16,2 ha. met 769 woningen waarvan 269 meergezinswoningen (winnaar nieuwe stadsprijs 2003)
6: Binnensingel, 16,27 ha. met 631 woningen waarvan 184 meergezinswoningen
7: Morgenweide, 18,0 ha. met 738 woningen waarvan 97 meergezinswoningen
Voorzieningen:
20 kleine en 8 grote speelplekken
Basisscholen Christoffel, Notenkraker, Paradijsvogel, De Vlieger, Fontein en de Startbaan.
Middelbare school Lyceum Ypenburg, Montange lyceum
Kinderopvang
Sporthal Piet Vink
Multifunctioneelcentrum Piet Vink
Winkelcentrum en bibliotheek
Gezondheidscentra

Bosweide  

Deelplan 8: Boswijk, 44,9 ha. met 671 woningen waarvan 48 meergezinswoningen
Voorzieningen:
4 kleine en 1 grote speelplek
Sporthal Boswijk, met handbalvereniging Hercules en korfbalvereniging Olympiek
Middelbare school, Lyceum Ypenburg

Waterwijk

Deelplannen
0: 1,26 hectare met 14 woningen
9: 20,57 ha. met 773 woningen waarvan 93 meergezinswoningen (excl. wonen aan de kade)
10: 21,97 ha. met 784 woningen waarvan 49 meergezinswoningen
11 oost: 4,74 ha. met 74 woningen en woonwagenstandplaatsen
Voorzieningen:
14 kleine en 3 grote speelplekken
Kinderdagverblijf
Basisschool De startbaan
Evenemententerrein

De Bras

Deelplannen
12: Brasserhout, 13,71 ha. met 500 woningen waarvan 38 meergezinswoningen
13: De Brasacker, 17,93 ha. met 530 woningen waarvan 43 meergezinswoningen
14: Hout en plantage, 9,77 ha. met 325 woningen waarvan 80 meergezinswoningen
15: Biesland, 14,71 ha. met 584 woningen waarvan 90 meergezinswoningen
Voorzieningen:
11 kleine en 3 grote speelplekken
Basisscholen De Zonnestraal en De Bras
Kinderopvang
Hockey Club Ypenburg
Buurtcentrum De Bras

De Venen

Deelplannen
16: De Hollandsche Meesters, 14,4 ha. 304 woningen waarvan 39 meergezinswoningen
18: 12,5 ha. 375 woningen waarvan 76 meergezinswoningen
23: Veenendaal, 11 ha. 526 woningen waarvan 208 meergezinswoningen
28 nog in ontwikkeling
17: 14,71 ha. met 584 woningen waarvan 90 meergezinswoningen
Voorzieningen:

Bedrijfsterreinen
Henricuscade deelplan 11
A13-zone deelplan 22
Laan van Waalhaven deelplan 21