Artikelen

Haagse bos: verboden gebied

Niet alleen de graaf beleefde veel plezier aan het jonge bos. Ook gewone Hagenaars gingen het bos gebruiken. Ze kapten takken of bomen, ze lieten hun varkens er weiden of storten er vuil. Dat mocht niet, maar het gebeurde toch en op een gegeven moment had de graaf er zo genoeg van dat hij het bos liet afsluiten. Er kwamen hekken, sloten en een aarden wal met stekelige planten om het bos. Ook de weg door het bos werd afgesloten. Er kwam een poort aan de westkant (op het Korte Voorhout) en een poort aan de oostkant (bij Wassenaar). De poorten gingen op slot en de sleutel kon, na toestemming van de graaf of zijn plaatsvervanger, worden afgehaald bij een van de beheerders van het bos.

Het illegale gebruik van het bos hield daarmee niet op en de graaf vaardigde regelmatig nieuwe verordeningen uit, waarin mensen nog eens op de bestaande verboden werden gewezen. Hagenaars waren toen blijkbaar hardleers. De laatste bekende verordening tegen illegaal gebruik van het bos stamt uit 1613. Van daarna zijn geen nieuwe verboden bekend.

Wat er daarna met het Haagse Bos gebeurde is niet duidelijk. In de zeventiende eeuw lieten de Oranjestadhouders nieuwe paleizen bouwen in nog mooiere jachtgebieden. Daar kwamen ze vaker dan in het Haagse Bos. Waarschijnlijk werd daarom het laatste verbod van 1613 niet nog eens herhaald en mochten Hagenaars daarna vrij in het Haagse Bos komen. Of die er echt gingen wandelen is nog maar de vraag. Het bos lag aan de rand van Den Haag en werd vaak gebruikt voor zaken die verboden waren of zaken die geheim moesten gebeuren. Mensen spraken in het bos af als ze elkaar in het geheim wilden ontmoeten en ook werden er gewapende duels gehouden. Pas in de negentiende eeuw werd het bos aantrekkelijker voor recreanten. Er kwamen koffiehuizen langs de weg door het bos en in de winter werd er geschaatst op de vijvers die in het begin van de negentiende eeuw in het bos waren aangelegd.

De Leidsestraatweg, Bosbrug, Prinsessegracht en Korte Voorhout op een prent van Leon Schenk uit 1720. Identificatienummer z.gr. 169.
De Leidsestraatweg, Bosbrug, Prinsessegracht en Korte Voorhout op een prent van Leon Schenk uit 1720. Identificatienummer z.gr. 169.
Kalenderblad voor het eerste halfjaar van 1868 met de Sociëteitstent van “De Witte” in het Haagse Bos en een muziektent. Identificatienummer kl. B 615.
Kalenderblad voor het eerste halfjaar van 1868 met de Sociëteitstent van “De Witte” in het Haagse Bos en een muziektent. Identificatienummer kl. B 615.